Doświadczony klient detaliczny

Doświadczony klient detaliczny – kto to taki?

Zgodnie z Decyzją KNF DAS.456.2.2019 doświadczony klient detaliczny to taki, który ma siedzibę w Polsce i posiada wymagane doświadczenie oraz wiedzę dotyczące instrumentów pochodnych. Spełnienie kryteriów należy wykazać w odpowiednim wniosku. Jeżeli zostanie on przyjęty, skutkuje to nadaniem statusu doświadczonego klienta detalicznego, co przekłada się na wymierne korzyści w warunkach handlu określonymi instrumentami finansowymi.

Status klienta doświadczonego wypełnia lukę między typowym klientem detalicznym a profesjonalnym. Przejawia się to między innymi w możliwościach zastosowania w obrocie niektórymi parami walut czy indeksami giełdowymi dźwigni finansowej na poziomie 1:100. Dla klienta detalicznego ograniczenie w tym przypadku wynosi 1:30, dla profesjonalnego zaś – 1:200. Istotne różnice zachodzą też w wysokości początkowej wartości depozytu zabezpieczającego.

Kryteria, których spełnienie klient musi wykazać swojemu operatorowi CFD, by móc skorzystać z poprawionych warunków handlu, dzielą się na dwie grupy – doświadczenia i wiedzy. W ramach pierwszej z nich przedstawia on dokonane w ciągu dwóch ostatnich lat transakcje otwarcia w zakresie CFD i ich wartość w jednej z poniższych konfiguracji:

w ciągu czterech kwartałów co najmniej 10 transakcji otwarcia na kwartał o równowartości w złotych przynajmniej 50 000 euro każda;
w ciągu czterech kwartałów co najmniej 50 transakcji otwarcia na kwartał o równowartości w złotych przynajmniej 10 000 euro każda;
w ciągu czterech kwartałów co najmniej 40 transakcji otwarcia o łącznej równowartości w złotych przynajmniej 2 000 000 euro.

Jak uzyskać status klienta doświadczonego?

Uzyskanie statusu klienta doświadczonego jest możliwe, gdy spełni się określone warunki dotyczące liczby i kwot transakcji kontraktami CFD oraz posiadania wiedzy dotyczącej instrumentów pochodnych. Obie kategorie wymagań zawierają po trzy szczegółowo określone kryteria. Jeżeli osoba mająca zamiar ubiegać się o status klienta doświadczonego jest w stanie udokumentować wypełnianie po jednym warunku z obu kategorii i na stałe mieszka w Polsce, składa do swojego operatora CFD odpowiedni wniosek.

Na podstawie przesłanych informacji i dokumentów potwierdzających realizowanie wymagań narzuconych przez Komisję Nadzoru Finansowego instytucja finansowa podejmuje decyzję o nadaniu swojemu klientowi nowego statusu. Co do zasady zmiana obowiązuje przez czas nieokreślony, jednak operator CFD jest zobligowany raz w roku kontrolować, czy jego doświadczeni klienci wciąż spełniają wszystkie kryteria.

Gdyby okazało się, że dana osoba przestała kwalifikować się do tego statusu, jej pozycja zostaje zredukowana do rangi klienta detalicznego. Taka zmiana nie wpływa jednak na wszelkie otwarte wcześniej pozycje. Ponadto odrzucenie wniosku przez operatora lub utrata statusu klienta doświadczonego nie zamykają drogi do uzyskania go w przyszłości, gdyż taki wniosek można składać wielokrotnie, a warunki dotyczą dość krótkiego

Zarejestruj się teraz

Warunki wiedzy w zakresie instrumentów pochodnych, z których co najmniej jeden musi spełniać osoba ubiegająca się o status klienta doświadczonego, dotyczą:

posiadania wykształcenia kierunkowego bądź uzyskania certyfikatów zawodowych, zwłaszcza Doradcy Inwestycyjnego, Maklera Papierów Wartościowych, Chartered Financial Analyst, Financial Risk Manager, Professional Risk Manager, ACI Dealing Certificate i ACI Diploma;
odbycia w okresie ostatnich 12 miesięcy minimum 50 godzin szkoleń o instrumentach pochodnych potwierdzonych uzyskaniem certyfikatów czy zaświadczeń wydanych na podstawie weryfikacji przez podmioty przeprowadzające te szkolenia;
potwierdzenia (np. umową o pracę), że klient wykonuje lub wykonywał przez co najmniej rok zadania na stanowisku wymagającym wiedzy zawodowej w zakresie transakcji CFD bądź innych instrumentów pochodnych.

Weryfikacja, czy spełniane są warunki nadania bądź przedłużenia statusu klienta doświadczonego w obrębie kryterium doświadczenia, może być przeprowadzona w następujący sposób:

w przypadku posiadaczy rachunku w AVA Trade na podstawie historii transakcyjnej;
w przypadku posiadaczy rachunku w AVA Trade niespełniających kryterium obrotu – klient powinien dołączyć wyciąg z rachunku w innej firmie inwestycyjnej;
w przypadku braku rachunku w AVA Trade – do wniosku dołącza się wyciąg z rachunku w innej firmie inwestycyjnej.

Z kolei w przypadku kryterium wiedzy sprawdzenie następuje na podstawie testu złożonego z 10 pytań losowo wybranych z bazy. AVA Trade jako dostawca CFD ma uprawnienia do przeprowadzania szkoleń i testów, przy czym ponowne przebycie szkolenia w przypadku klientów przedłużających status jest wymagane tylko w razie niezaliczenia testu.

W czym klient doświadczony przeważa nad detalicznym?

Uzyskanie statusu klienta doświadczonego nieprzypadkowo jest uzależnione od spełnienia wymagań dotyczących posiadania odpowiedniej wiedzy z zakresu ryzyka inwestycyjnego dotyczącego wykorzystania dźwigni finansowej oraz przeprowadzenia sporej liczby transakcji CFD. Kryteria te stanowią bowiem zabezpieczenie interesów wszystkich stron. Różnice w wysokości lewarowania i wymaganego depozytu początkowego między klientami detalicznymi i doświadczonymi pokazuje poniższa tabela:

	Klient detaliczny	Klient doświadczony
Maksymalna dźwignia finansowa instrumentów finansowych opartych o pary walutowe EUR, USD, CAD, JPY, CHF, GBP	1:30	1:100
Maksymalna dźwignia finansowa głównych indeksów giełdowych – FTSE 100, CAC 40, DAX30, DJIA, S&P 500, NASDAQ, NASDAQ 100, Nikkei 225, ASX 200, EURO STOXX 50 – par walutowych, w których występuje jedna lub dwie waluty spoza listy oraz złota	1:20	1:100
Wymagana wysokość początkowego depozytu zabezpieczającego w stosunku do wartości nominalnej CFD opartych o pary walutowe EUR, USD, CAD, JPY, CHF, GBP	3,33%	1%
Wymagana wysokość początkowego depozytu zabezpieczającego w stosunku do wartości nominalnej CFD opartych o indeksy giełdowe FTSE 100, CAC 40, DAX30, DJIA, S&P 500, NASDAQ, NASDAQ 100, Nikkei 225, ASX 200, EURO STOXX 50, par walutowych, w których występuje jedna lub dwie waluty spoza listy oraz złota	5%	1%

Zarejestruj się teraz

Niezależnie od tego, czy dana osoba ma status klienta doświadczonego, czy detalicznego, inne warunki przeprowadzania transakcji i utrzymywania pozycji są identyczne. Należą do nich między innymi:

maksymalna dźwignia finansowa 10:1 i wymóg depozytu zabezpieczającego w wysokości 10% wartości CFD, gdy instrumentem bazowym jest towar lub indeks akcyjny nieujęty w powyższych listach;
maksymalna dźwignia finansowa 2:1 i wymóg depozytu zabezpieczającego w wysokości 50% wartości CFD, gdy instrumentem bazowym jest kryptowaluta;
wymóg depozytu zabezpieczającego wynoszącego przynajmniej 20% wartości CFD opartego o instrument bazowy nie ujęty w pozostałych punktach;
50-procentowy poziom stop out.

Głównym celem, jaki przyświecał Komisji Nadzoru Finansowego, gdy w 2019 roku wprowadzała przepisy regulujące status klienta doświadczonego było zatrzymanie odpływu traderów CFD i FOREX poza Unię Europejską. Wynikało to z istotnych różnic w dostępnej wysokości dźwigni finansowej. Podniesienie tego parametru do wartości 1:100 to zachęta do inwestowania z zachowaniem ochrony gwarantowanej przez UE.

Zgodnie z argumentacją KNF klient doświadczony to taki, który zna i akceptuje podwyższone ryzyko inwestycyjne związane z zastosowaniem wyższego lewarowania. O skuteczności przyjętych rozwiązań świadczy zainteresowanie, jakim cieszy się ten status. Mimo sporych wymagań wobec wnioskujących transakcje dokonywane przez klientów doświadczonych odpowiadają za prawie 10% całkowitej wartości transakcji klientów detalicznych.

FAQ

Czym jest interwencja produktowa ESMA?

Decyzja Komisji Nadzoru Finansowego nr DAS.456.2.2019 z 1 sierpnia 2019 roku w sprawie ustanowienia ograniczeń w zakresie wprowadzania do obrotu, dystrybucji oraz sprzedaży klientom detalicznym kontraktów na różnicę (CFD) wprowadziła istotne zmiany w polskim porządku prawnym. Dzięki niej przyjęte zostały zmiany, które Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) ujął w zakończonej z końcem lipca 2019 roku interwencji produktowej.

KNF dodatkowo, w swojej Decyzji wprowadził możliwość uzyskania nowej kategorii klienta – klienta doświadczonego. Wiążą się z tym wymagania formalne dotyczące wykazania posiadania odpowiedniej wiedzy i historii transakcji na kontraktach CFD, ale też daje szansę m.in. na stosowanie wyższego poziomu dźwigni finansowej.

Jakie warunki trzeba spełnić, by móc ubiegać się o status doświadczonego klienta?

Decyzja KNF DAS.456.2.2019 w art. 5 określa warunki, jakie musi spełnić osoba ubiegająca się o status klienta doświadczonego. Zrealizowane musi być jedno z trzech wymagań dotyczących doświadczenia, sprowadzających się do dokonania transakcji otwarcia w zakresie CFD w przeciągu czterech kwartałów w liczbie co najmniej:

- 10 na kwartał, każda o wartości nominalnej stanowiącej równowartość w złotych przynajmniej 50 000 euro;;
- 50 na kwartał, każda o wartości nominalnej stanowiącej równowartość w złotych przynajmniej 10 000 euro;
- 40 na kwartał o łącznej wartości nominalnej stanowiącej równowartość w złotych przynajmniej 2 000 000 euro;

przy czym równowartość kwot w euro jest ustalana przy zastosowaniu średniego kursu NBP obowiązującego w dniu poprzedzającym datę złożenia wniosku przez klienta.

Osoba chcąca zostać klientem doświadczonym musi też wykazać posiadanie odpowiedniej wiedzy popartej jednym z poniższych:

- wykształceniem kierunkowym (tytuł licencjata lub magistra bądź ukończenie studiów podyplomowych w zakresie umożliwiającym zdobycie wiedzy dotyczącej ryzyka transakcji z wykorzystaniem lewarowanych instrumentów finansowych) albo uzyskaniem certyfikatów zawodowych, w tym: ACI Dealing Certificate, ACI Diploma, Chartered Financial Analyst, Finacial Risk Manager, Professional Risk Manager, Doradcy Inwestycyjnego, Maklera Papierów Wartościowych;
- odbyciem w okresie ostatnich 12 miesięcy szkoleń dotyczących instrumentów pochodnych (w tym CFD) w wymiarze minimum 50 godzin, potwierdzonych uzyskaniem stosownych certyfikatów lub zaświadczeń wydanych na podstawie weryfikacji wiedzy przez podmioty przeprowadzające te szkolenia;
- potwierdzeniem, że wykonywało się / wykonuje się czynności bądź pracuje się na podstawie umowy o pracę (czy innego stosunku umownego) przez co najmniej rok na stanowisku wymagającym wiedzy zawodowej w zakresie zawierania transakcji CFD lub innych instrumentów pochodnych.

Jak wygląda procedura zmiany statusu na doświadczonego klienta detalicznego?

Procedura aplikowania o status klienta doświadczonego w przypadku AvaTrade jest niezwykle prosta. Posiadacze rachunków inwestycyjnych spełniający wynikające z Decyzji KNF kryteria poprzez swoje konto użytkownika mogą złożyć wniosek o zmianę statusu i przesłać wymagane dokumenty. W przypadku pozytywnej weryfikacji wnioskodawcy nadany będzie status klienta doświadczonego i od tej pory będzie on mógł korzystać z uzyskanych uprawnień w handlu kontraktami CFD.

Na jak długo przyznawany jest status klienta doświadczonego?

Choć status klienta doświadczonego nadawany jest na czas nieokreślony, Decyzja Komisji Nadzoru Finansowego zobowiązuje instytucje finansowe do sprawdzania przynajmniej raz w roku, czy warunki statusu wciąż są spełniane przez daną osobę. W przypadku negatywnej weryfikacji dostawca CFD jest zobligowany podjąć działania w celu zmiany statusu na klienta detalicznego. Nie wywiera to jednak wpływu na wartość początkowego depozytu zabezpieczającego dla wszystkich pozycji zawartych przed utratą statusu klienta doświadczonego. Co istotne, wniosek można składać wielokrotnie, toteż odmowa nadania lub odebranie statusu klienta doświadczonego nie zamyka drogi do uzyskania go w przyszłości.

Na jakich instrumentach finansowych dostępna jest zwiększona dźwignia finansowa?

Dźwignia na poziomie 1:100 to jedna z korzyści wynikających z uzyskania statusu klienta doświadczonego. Jest ona dostępna do wykorzystania na parach walutowych, złocie oraz głównych indeksach akcyjnych (ASX 200, CAC40, DAX30, DJIA, EURO STOXX 50, FTSE 100, NASDAQ, NASDAQ 100, Nikkei 225, S&P500). Na pozostałych instrumentach dźwignia pozostaje bez zmian, wynosząc 1:10 w przypadku towarów innych niż złoto oraz pozostałych indeksów akcyjnych i 1:2w przypadku kryptowalut. Należy jednak zawsze mieć na uwadze wzrost ryzyka inwestycyjnego wynikający ze stosowania większej dźwigni.

Jakie korzyści daje status klienta doświadczonego?

Uzyskanie statusu doświadczonego klienta detalicznego wiąże się z:

- możliwością wykorzystania dźwigni na poziomie 1:100;
- depozytem zabezpieczającym na zamknięcie w wysokości 50% wymaganego depozytu zabezpieczającego;
- ochroną przed ujemnym saldem bez ograniczeń kwotowych;
- ochroną środków w razie ogłoszenia upadłości lub niewypłacalności poprzez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych;
- stałym dostępem do Służby Finansowego Rzecznika Praw Obywatelskich;
- przechowywaniem środków na wydzielonych rachunkach bankowych.

Co status klienta doświadczonego daje w przypadku handlu na rynku FOREX?

Oprócz możliwości wykorzystania dźwigni zwiększonej do poziomu 1:100: w przypadku niektórych par walutowych i instrumentów finansowych, osoba legitymująca się statusem klienta doświadczonego korzysta z niższych początkowych wartości depozytu zabezpieczającego w porównaniu do typowego klienta detalicznego:

- 1% zamiast 3,33% wartości nominalnej CFD, gdy instrumentem finansowym jest para walutowa składająca się z dowolnych dwóch walut spośród listy obejmującej: dolara amerykańskiego, dolara kanadyjskiego, euro, franka szwajcarskiego, funta brytyjskiego i jena;
- 1% zamiast 5% wartości nominalnej CFD, gdy instrumentem bazowym jest para walutowa, w której co najmniej jedna waluta nie zalicza się do podanej wyżej listy, złoto i jeden z indeksów akcyjnych: ASX 200, CAC40, DAX30, DJIA, EURO STOXX 50, FTSE 100, NASDAQ, NASDAQ 100, Nikkei 225, S&P500.

Dla klientów detalicznych i doświadczonych niezmienne pozostają ogólne warunki zawierania oraz utrzymywania pozycji, w tym poziom stop-out (50%) czy ochrona przed ujemnym saldem. Identyczne są również wartości początkowego depozytu zabezpieczającego wynoszące:

- 10% wartości nominalnej CFD, w przypadku gdy instrumentem bazowym jest towar lub indeks akcyjny inny od wymienionych wyżej;
- 50% wartości nominalnej CFD, jeżeli instrumentem bazowym jest kryptowaluta;
- 20% wartości nominalnej CFD, gdy wykorzystany jest instrument bazowy niewyszczególniony w żadnym z powyższych punktów.

Czy można ubiegać się o status klienta doświadczonego, mieszkając w Niemczech lub Anglii?

Status klienta doświadczonego nie jest przydzielany na podstawie obywatelstwa, lecz kraju stałego zamieszkania. Obok kwestii związanych z doświadczeniem inwestycyjnym oraz zdobytą wiedzą jednym z wymogów kwalifikacyjnych jest posiadanie przez wnioskodawcę siedziby w Polsce. Z tego względu inwestor na stałe przebywający za granicą, nawet jeżeli legitymuje się polskim obywatelstwem, nie ma prawa ubiegania się o status klienta doświadczonego.

Czy status klienta doświadczonego można uzyskać tylko w krajowym domu maklerskim?

Choć decyzja Komisji Nadzoru Finansowego wprowadzająca status klienta doświadczonego dysponującego zwiększonymi możliwościami inwestowania obowiązuje wyłącznie na poziomie krajowym, nie oferują go tylko polscy brokerzy. Działające na terenie Polski zagraniczne instytucje finansowe spełniające określone standardy, takie jak AvaTrade, również mają prawo nadawać swoim klientom indywidualnym ten status w przypadku spełnienia przez nich odpowiednich wymogów.

Jak wygląda test potwierdzający kwalifikacje po odbyciu 50 godzin szkolenia w zakresie CFD?

Osoby, które ubiegają się o status klienta doświadczonego na podstawie odbytego kursu, są zobowiązane załączyć do wniosku zaświadczenie o uzyskaniu pozytywnego rezultatu testu podsumowującego szkolenie. Już kilka miesięcy po wejściu w życie Decyzji KNF pod koniec 2019 roku Izba Domów Maklerskich wprowadziła standard jednolitej weryfikacji wiedzy klienta dotyczącej rynku instrumentów CFD. W zamierzeniu ma on zapewnić podobny stan wiedzy wszystkich klientów doświadczonych w każdym domu maklerskim.

Podsumowujący 50-godzinne szkolenie test złożony jest z pięciu bloków tematycznych. Obejmują one zagadnienia dotyczące regulacji prawnych, charakterystyki rynku CFD, ryzyka tradingu opartego o te instrumenty, analizy technicznej i analizy fundamentalnej. Aktualizowana co roku pula zawiera 180 pytań, z których losowane jest 40. W ciągu 60 minut testu należy udzielić poprawnych odpowiedzi na 26 z nich, co przekłada się na wynik na poziomie 65%.

Czym różni się status klienta doświadczonego i profesjonalnego?

Dźwignia finansowa w wysokości 1:100 przysługująca klientom doświadczonym nie jest maksimum możliwym do osiągnięcia u brokerów działających na terenie Unii Europejskiej. W przypadku klientów profesjonalnych maksymalny lewar rośnie do:

- 1:200 w przypadku głównych par walutowych;
- 1:67 dla towarów i surowców poza złotem oraz pozostałych indeksów giełdowych (nie należących do tzw. majorsów);
- 1:5 dla kryptowalut.

Podobnie jak w przypadku statusu klienta doświadczonego potencjalny

klient profesjonalny musi złożyć operatorowi CFD wniosek z potwierdzeniem spełnienia przez niego wymogu posiadania wiedzy oraz doświadczenia pozwalającego na podejmowanie właściwych decyzji inwestycyjnych, jak również na właściwą ocenę ryzyka związanego z tymi decyzjami.

O ile uzyskanie statusu klienta profesjonalnego może być kuszące ze względu na perspektywę wykorzystania wyższej dźwigni, należy pamiętać o związanym z tym ryzykiem.

W praktyce taka osoba przestaje bowiem być traktowana jak konsument, wobec czego nie jest objęta taką samą ochroną, jaką ma klient doświadczony lub detaliczny. W szczególności status profesjonalny wyłącza prawną ochronę przed ujemnym saldem, co znacznie zwiększa ryzyko inwestycyjne.

Czy można zrezygnować ze statusu klienta doświadczonego?

Uzyskanie statusu klienta doświadczonego nie oznacza, że dany inwestor jest zobowiązany nim pozostać. Jeżeli z jakichś względów nie chce dłużej korzystać z poprawionych warunków dokonywania transakcji, może złożyć do swojego operatora CFD wniosek o rezygnację ze statusu klienta doświadczonego. Po jego rozpatrzeniu inwestor ponownie zostaje objęty zasadami dotyczącymi typowych klientów detalicznych. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by w przyszłości ponownie ubiegał się o niniejszy status.